Mąka żytnia to produkt spożywczy, który trzeba polubić lub świadomie zaakceptować jej walory odżywcze i wyższość zdrowotną nad mąką pszenną. I już tylko ten argument powinien skłonić nas do trwałych zmian domowego jadłospisu. Tak, mąka żytnia jest ciemniejsza, ma charakterystyczny smak i TAK, jest mniej elastyczna, co ma znaczenie w wypiekach. Jednak jej walory odżywcze niwelują wszystkie mankamenty.
Długa historia żyta
Najprawdopodobniej żyto, podobnie jak inne zboża, pierwotnie stanowiło dziką, rosnącą powszechnie trawę. Łączy się je z gatunkami traw dzisiaj występującym na obszarze Turcji. Najwcześniejsze ślady świadomego uprawiania żyta odkryto na terenach dawnego królestwa otomańskiego w epoce neolitycznej.
Uprawa żyta w Europie datuje się na ok. 1500 lat p.n.e., przybyło ono na kontynent europejski jako pasażer na gapę, wśród innych ziaren. Nie od razu też mąka żytnia zyskała sobie przychylność w konsumpcji. Traktowano ją jako pokarm dla biednych mas, ciężkostrawny i niesmaczny. Jednak odporność żyta na warunki klimatyczne, w średniowiecznej Europie bardzo trudne, sprawiła, że uprawa żyta mocno zakorzeniła się w europejskiej ziemi. Współcześnie największymi producentami żyta są: Polska, Niemcy oraz Rosja.
Odżywcze właściwości mąki żytniej
Mąka żytnia dostarcza naszemu organizmowi od 324 do 367 kcal w 100g produktu, a różnica ta wynika z odmiany zboża, jasnej lub ciemnej, czyli zawartości zmielonej otoczki ziarna w mące. Mąka żytnia razowa charakteryzuje się niskim indeksem glikemicznym – 26, natomiast jaśniejsze wersje mąki posiadają już IG 45, podczas gdy mąka pszenna to 53 IG.
Mąka żytnia jest optymalnym źródłem tłuszczów, błonnika spożywczego, cukrów oraz witamin z grupy B: B1, B2,B6, zawiera również witaminę E i sole mineralne, m.in. cynk, fosfor, magnez, potas, wapń, żelazo. Ważną składową mąki jest białko, wśród aminokwasów najkorzystniejsze dla zdrowia są albumina i globulina.
Chleb z mąki żytniej można kupić w każdej piekarni. Okres pandemii natomiast spopularyzował ten gatunek mąki w domowych wypiekach chleba i innych produktów spożywczych.
Chleb z mąki żytniej
Chleb upieczony z mąki żytniej cieszy się stałym gronem odbiorców, doceniających jego walory zdrowotne oraz specyficzny smak. W naszych sklepach, z tego rodzaju mąki, ogromną popularność zdobył sobie już wiele lat temu niemiecki pumpernikiel, ciężki, cienki i słodkawy. Piekarnie sprzedają również skandynawski i chrupki chleb żytni i lubiany żytni chleb na zakwasie. Mąka żytniasłuży również do wypieku trwałego piernika, który smakuje masłem i miodem.